Tα βιντεοπαιχνίδια είναι σαφώς μια δημοφιλής μορφή διασκέδασης, όταν οι παίκτες βίντεο παιχνιδιών δαπανούν συνολικά 3 δισεκατομμύρια ώρες την εβδομάδα μπροστά από τις οθόνες τους. Λόγω της ευρείας χρήσης τους, οι επιστήμονες έχουν διερευνήσει πώς τα βιντεοπαιχνίδια επηρεάζουν τον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά. Αυτά τα αποτελέσματα είναι θετικά ή αρνητικά;

Εξετάζουμε τα αποδεικτικά στοιχεία. Με μια ματιά, περισσότεροι από 150 εκατομμύρια άνθρωποι στις Ηνωμένες Πολιτείες παίζουν τακτικά βιντεοπαιχνίδια ή για τουλάχιστον 3 ώρες την εβδομάδα. Ο μέσος Αμερικανός παίκτης είναι ένας ενήλικας, ηλικίας 35 ετών, με το 72% των παικτών ηλικίας 18 ετών και άνω. Για τη χρήση βιντεοπαιχνιδιών από παιδιά, οι περισσότεροι γονείς – 71% – λένε ότι τα βιντεοπαιχνίδια επηρεάζουν θετικά τη ζωή του παιδιού τους.

Οι πωλήσεις των βιντεοπαιχνιδιών συνεχίζουν να αυξάνονται κάθε χρόνο. Το 2016, η βιομηχανία βιντεοπαιχνιδιών πώλησε περισσότερα από 24,5 δισεκατομμύρια παιχνίδια – από 23,2 δισεκατομμύρια το 2015 και 21,4 δισεκατομμύρια το 2014.

Τα τρία κορυφαία βιντεοπαιχνίδια του 2016 ήταν Call of Duty: Infinite Warfare, Battlefield 1 και Grand Theft Auto V. Αυτά τα παιχνίδια εμπίπτουν στο είδος του πρώτου προσώπου ή στα είδη δράσης-περιπέτειας – τα δύο πρώτα είδη, τα 27,5% και το 22,5% των πωλήσεων, αντίστοιχα. Τα πρώτου προσώπου βολών και τα είδη δράσης συχνά κατηγορούνται ότι αναδεύουν την επιθετικότητα και προκαλούν βία και εθισμό.

Δεκαετίες έρευνας εξετάζοντας τα βιντεοπαιχνίδια και τη βία σε βίντεο δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε κοινή άποψη μεταξύ των επιστημόνων. Οι επιστήμονες δεν κατάφεραν να βρουν μια αιτιώδη συνάφεια μεταξύ της αναπαραγωγής βιντεοπαιχνιδιών και πράξεων βίας στον πραγματικό κόσμο.

Βιντεοπαιχνίδια και εγκεφαλικές αλλαγές

Όμως, όλο και περισσότερα αποδεικτικά στοιχεία δείχνουν ότι τα βιντεοπαιχνίδια μπορούν να επηρεάσουν τον εγκέφαλο και, επιπλέον, να προκαλέσουν αλλαγές σε πολλές περιοχές του εγκεφάλου.

Οι επιστήμονες συγκέντρωσαν πρόσφατα και συνόψισαν τα αποτελέσματα από 116 επιστημονικές μελέτες για να καθορίσουν τον τρόπο με τον οποίο τα βιντεοπαιχνίδια μπορούν να επηρεάσουν το μυαλό μας και τις συμπεριφορές μας Τα ευρήματα της έρευνας δημοσιεύθηκαν στο Frontiers in Human Neuroscience.

“Τα παιχνίδια έχουν μερικές φορές εξυμνησθεί ή δαιμονοποιηθεί συχνά χωρίς πραγματικά δεδομένα που υποστηρίζουν αυτές τις απόψεις. Επιπλέον, τα παιχνίδια είναι μια δημοφιλής δραστηριότητα, οπότε όλοι φαίνεται να έχουν ισχυρές απόψεις πάνω στο θέμα”, λέει ο Marc Palaus, πρώτος συγγραφέας της έκθεσης.

Μελετώντας όλες τις έρευνες μέχρι σήμερα, ο Palaus και η ομάδα σκόπευαν να παρατηρήσουν εάν έχουν προκύψει τάσεις όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο τα βιντεοπαιχνίδια επηρεάζουν τη δομή και τη δραστηριότητα του εγκεφάλου. Συνολικά 22 από τις αναθεωρημένες μελέτες εξέτασαν τις δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο και 100 μελέτες ανέλυαν τις αλλαγές στη λειτουργικότητα και τη συμπεριφορά του εγκεφάλου.

Τα αποτελέσματα των μελετών δείχνουν ότι η αναπαραγωγή των βιντεοπαιχνιδιών όχι μόνο αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο οι εγκέφαλοί μας λειτουργούν αλλά και τη δομή τους.

Για παράδειγμα, η χρήση των βιντεοπαιχνιδιών είναι γνωστό ότι επηρεάζει την προσοχή. Οι μελέτες που περιλαμβάνονται στην έρευνα δείχνουν ότι οι παίκτες των βιντεοπαιχνιδιών εμφανίζουν βελτιώσεις σε διάφορους τύπους προσοχής, συμπεριλαμβανομένης της διαρκούς προσοχής και της επιλεκτικής προσοχής. Επιπλέον, οι περιοχές του εγκεφάλου που παίζουν ρόλο στην προσοχή είναι πιο αποτελεσματικές στους παίκτες σε σύγκριση με τους μη παίκτες και απαιτούν λιγότερη ενεργοποίηση για να παραμείνουν επικεντρωμένες σε απαιτητικές εργασίες.

Τα στοιχεία δείχνουν επίσης ότι η αναπαραγωγή βιντεοπαιχνιδιών αυξάνει το μέγεθος και την ικανότητα των τμημάτων του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για τις οπτικοακουστικές δεξιότητες – την ικανότητα ενός ατόμου να αναγνωρίζει οπτικές και χωρικές σχέσεις μεταξύ αντικειμένων. Σε μακροχρόνιους παίκτες και σε άτομα που είχαν προσφερθεί εθελοντικά να ακολουθήσουν ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης βιντεοπαιχνιδιών, ο δεξιός ιππόκαμπος διευρύνθηκε.

Οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει ότι το βιντεοπαιχνίδι μπορεί να είναι εθιστικό – ένα φαινόμενο γνωστό ως “Internet gaming disorder”.

Για τους εθισμένους στα βιντεοπαιχνίδια, υπάρχουν λειτουργικές και δομικές μεταβολές στο νευρικό σύστημα – σε μια ομάδα δομών που συνδέονται με την αίσθηση της ευχαρίστησης, της μάθησης και των κινήτρων. Η έκθεση των εθισμένων σε βιντεοπαιχνίδια σε συναφή με το παιχνίδι συμπτώματα που προκαλούν πόθους και η παρακολούθηση των αντιδράσεων του εγκεφάλου τους, τόνισε αυτές τις αλλαγές – αλλαγές που παρατηρούνται και σε άλλες διαταραχές εθισμού.

«Επικεντρώσαμε τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος αντιδρά στην έκθεση σε βιντεοπαιχνίδια, αλλά αυτά τα αποτελέσματα δεν μεταφράζονται πάντα στις αλλαγές της πραγματικής ζωής», σημειώνει ο Palaus. Η έρευνα σχετικά με τις επιπτώσεις των βιντεοπαιχνιδιών είναι ακόμη σε πρώϊμο στάδιο και οι επιστήμονες εξακολουθούν να εξετάζουν ποιες πτυχές των βιντεοπαιχνιδιών επηρεάζουν τις περιοχές του εγκεφάλου και πως.

“Είναι πιθανό τα βιντεοπαιχνίδια να έχουν θετικές (οπτικές και κινητικές δεξιότητες) και αρνητικές πτυχές (κίνδυνος εθισμού) και είναι απαραίτητο να αποδεχτούμε αυτή την πολυπλοκότητα”, συνεχίζει ο Πάλαος.